W pierwszym w historii badaniu klinicznym przeprowadzonym w celu oceny bezpieczeństwa stosowania wypełnień amalgamatowych, które zawierają rtęć, stwierdzono, że nie stanowi żadnego zagrożenia dla zdrowia dzieci, przynosząc dużo wytchnienia nie tylko dla rodziców, ale także do dentystów, jak również, zgodnie z foodconsumer.org. Badania zostały przeprowadzone niezależnie, jeden w Europie i innych w USA, i doszli do tego samego wniosku o zagrożeniach dla zdrowia amalgamatu dentystycznego u dzieci.
Oba ustalenia mówiły, że dzieci, których ubytki zostały wypełnione amalgamatem dentystycznym, nie miały żadnych negatywnych skutków zdrowotnych. Ustalenia obejmowały brak wykrywalnej utraty inteligencji, pamięci, koordynacji, koncentracji, przewodnictwa nerwowego lub funkcji nerek w ciągu 5-7 lat, w których dzieci były obserwowane. Naukowcy szukali wymiernych oznak uszkodzenia mózgu i nerek, ponieważ wcześniejsze badania z udziałem dorosłych wskazywały, że narządy te mogą być szczególnie wrażliwe na rtęć.
Autorzy zauważyli, że dzieci w obu badaniach, które otrzymały amalgamat, nieformalnie znany jako "srebrne plomby", miały nieznacznie podwyższony poziom rtęci w moczu. Ale po kilku latach analizy ustalili, że poziom rtęci pozostał niski i nie koreluje z żadnymi objawami zatrucia rtęcią.
"Co jest szczególnie imponujące jest siła dowodów", powiedział dyrektor NIDCR dr Lawrence Tabak. "Badania oceniały narażenie na rtęć w dwóch dużych, geograficznie odrębnych grupach dzieci i doszły do podobnych wniosków na temat bezpieczeństwa amalgamatu".
Dentyści używają amalgamatu koloru srebrnego do wypełniania ubytków od ponad 150 lat. Materiał ten jest wykonany z proszku stopu srebra, miedzi, cynku i innych metali, które są trzymane razem jak klej przez rtęć. Rtęć stanowi około połowy całkowitej wagi wypełnienia.
Odkrycie to wzbudziło obawy o możliwą toksyczność przewlekłego narażenia na rtęć z amalgamatu dentystycznego na niskim poziomie. Toksyczność rtęci w wyższych stężeniach, np. w przypadku narażenia przemysłowego, jest dobrze znana. Możliwe objawy zatrucia rtęcią obejmują drażliwość, utratę pamięci, drżenie, słabą koordynację ruchową, bezsenność, niewydolność nerek i anoreksję.
Aby uzupełnić braki w wiedzy na temat potencjalnych zagrożeń związanych z amalgamatem dentystycznym, NIDCR rozpoczął w 1996 r. wspieranie dwóch pierwszych badań bezpieczeństwa amalgamatu u dzieci. Decyzja o wsparciu badań wynikała po części z faktu, że miliony dzieci otrzymują co roku wypełnienia amalgamatowe. Jednak prawie wszystkie dostępne dane dotyczące bezpieczeństwa narażenia na działanie rtęci dotyczyły osób dorosłych, zazwyczaj pracujących w środowiskach, w których pierwiastek ten występuje w stosunkowo dużych dawkach, takich jak gabinety dentystyczne.
"Było jasne, że musimy ustalić, czy potencjalne zagrożenia związane z amalgamatem dentystycznym w jakikolwiek sposób przewyższają jego zalety, i musieliśmy dokonać tego ustalenia najpierw u dzieci, które mogą być bardziej wrażliwe na wszelkie negatywne skutki rtęci" - powiedział Tabak.
Dwa badania, których wyniki zostały przedstawione w tym tygodniu w JAMA, to: badanie New England, które zostało podjęte w miejskim Bostonie, Mass. i wiejskim Farmington, Maine, oraz badanie portugalskie, przeprowadzone w Lizbonie, Portugalia. W każdym z nich wzięło udział ponad 500 dzieci, które miały istniejącą, nieleczoną próchnicę w stałych zębach tylnych, ale nie miały wcześniej założonych wypełnień amalgamatowych. Każde dziecko zostało losowo przydzielone do otrzymania wypełnień amalgamatowych lub z żywicy kompozytowej (w kolorze zęba) podczas uczestnictwa w badaniach.
Wszystkie były oceniane przez kilka kolejnych lat w celu określenia, czy wystąpiły jakiekolwiek zmiany zdrowotne, z naciskiem na zmiany IQ w badaniu w Nowej Anglii i pamięci, koncentracji, koordynacji i przewodnictwa nerwowego w badaniu portugalskim.
Wszystkie dzieci były poddawane corocznym standaryzowanym testom pamięci, uwagi, koordynacji ruchowej i szybkości przewodnictwa nerwowego. Naukowcy nie wykryli również wzoru spadku wyników testów u poszczególnych dzieci, które otrzymały wypełnienia amalgamatowe.
DeRouen zauważył, że dzieci, które otrzymały wypełnienia amalgamatowe miały nieco podwyższony poziom rtęci w moczu, mierząc średnio 1,5 mikrograma na litr moczu przez pierwsze dwa lata i wyrównując do 1,0 mikrograma na litr lub mniej później. Jednakże, liczby te mieszczą się w tak zwanym poziomie "tła" (0-4 mikrogramy na litr), który jest typowy dla przeciętnej osoby nie narażonej na przemysłowe lub inne znane źródła rtęci. Mikrogram równa się jednej milionowej części grama.
Naukowcy zauważyli, że dzieci w obu grupach bardzo potrzebowały opieki dentystycznej. Wśród tych z grupy amalgamatowej, dzieci miały średnio 10,1 powierzchni zębów leczonych w momencie przystąpienia do badania. Do siódmego roku badania otrzymały one średnio 18,7 uzupełnień powierzchniowych. Każdy ząb ma cztery lub pięć zdefiniowanych powierzchni, co daje w sumie 128 powierzchni w 32 stałych zębach.
W badaniu przeprowadzonym w Nowej Anglii, które objęło dzieci w wieku od 6 do 10 lat, naukowcy również nie stwierdzili po pięciu latach żadnych istotnych różnic w samopoczuciu 267 uczestników, którzy losowo otrzymali amalgamat i ich 267 odpowiedników, którzy otrzymali wypełnienia kompozytowe. "Bardzo staraliśmy się zaprojektować nasze badanie w taki sposób, aby nasze testy były wystarczająco czułe, aby wykryć nawet trzypunktowy spadek IQ" - powiedziała dr Sonja McKinlay, główny autor amerykańskiego badania i naukowiec z New England Research Institutes w Watertown, Mass. "W trakcie badań okazało się, że wypełnienia amalgamatowe nie miały negatywnego wpływu na IQ tych dzieci, jak również na szereg innych wskaźników neuropsychologicznych i funkcjonowanie nerek".
Naukowcy z Nowej Anglii stwierdzili również, że dzieci z wypełnieniami amalgamatowymi miały bardzo nieznacznie podwyższony poziom rtęci w moczu. Średnio, te dzieci miały poziom rtęci 1,0 mikrogramów na litr moczu w porównaniu do średniej miary 0,5 w tych, którzy otrzymali wypełnienia kompozytowe. Obie średnie pozostawały w zakresie ekspozycji tła i nie były związane z IQ, innymi testami funkcji mózgu lub funkcji nerek.
Uczestnicy badania w Nowej Anglii mieli również dość rozległą próchnicę zębów - na początku badania mieli 9,5 spróchniałych powierzchni zębów, z czego 1,7 znajdowało się w zębach stałych. Do końca badania dzieci miały odbudowanych średnio 15 powierzchni zębów. W Stanach Zjednoczonych dzieci w wieku od 6 do 10 lat mają średnio tylko 1,6 spróchniałych powierzchni zarówno wśród zębów pierwotnych, jak i stałych.
"Biorąc pod uwagę rygorystyczny charakter projektów badań oraz fakt, że oba badania kliniczne potwierdziły swoje wyniki, uważam, że wyniki te powinny być uspokajające dla rodziców, dzieci i stomatologów" - powiedział McKinlay.
